streven naar heiligheid
Vroeg of laat ontstaat er in elk mensenhart het verlangen naar heiligheid,
spiritualiteit, God, noem het wat je wilt. Je hoort mystici spreken over een
goddelijkheid die overal om hen heen is en die binnen ons bereik is, die ons
leven zinvol en mooi en rijk zou maken, als we haar maar konden ontdekken.
Mensen hebben zo'n vaag idee van wat dit zou kunnen zijn en lezen boeken en
raadplegen goeroes in een poging erachter te komen wat ze nu precies moeten doen
om dit ongrijpbare iets dat heiligheid of spiritualiteit te kunnen
verwerven.
Ze leren allerlei methoden, technieken, spirituele oefeningen en formules; vervolgens raken ze na jaren van vruchteloos streven ontmoedigd en verward en vragen zich af wat er fout is gegaan.
Meestal geven ze zichzelf de schuld. Als ze hun technieken regelmatiger hadden beoefend, als ze ferventer of milder waren geweest zouden ze er gekomen zijn. Maar gekomen waar? Ze hebben geen duidelijk idee wat die heiligheid waarnaar ze streven eigenlijk is, maar ze weten zeker dat het nog steeds een puinhoop is in hun leven, dat ze nog steeds bezorgd, onzeker en angstig, rancuneus en onverzoenlijk, begerig en ambitieus zijn en mensen manipuleren. Dan gooien ze zich weer met nieuwe kracht in de strijd en de worsteling die ze denken te moeten leveren om hun doel te bereiken.
Ze hebben nooit stilgestaan bij het eenvoudige feit dat ze nergens zullen komen met hun inspanningen. Die maken alles alleen maar erger, zoals dingen erger worden wanneer je vuur wilt uitmaken met vuur. Inspanning leidt niet tot groei; moeite, welke vorm die ook aanneemt, hetzij in de vorm van wilskracht of gewoonte, een techniek of een spirituele oefening, leidt niet tot verandering. Op zijn best leidt moeite tot onderdrukking en het bedekken van de basiskwaal.
Inspanning kan dan wel het gedrag veranderen, maar het verandert de mens niet. Denk je eens in welke mentaliteit het verraadt als je vraagt: 'Wat moet ik doen om heilig te worden?' Is dat niet alsof je vraagt hoeveel geld je moet uitgeven om iets te kopen? Welk offer je moet brengen? Welke discipline je moet volgen? Welke meditatie je moet beoefenen om het te worden? Denk maar aan een man die de liefde van een vrouw wil winnen en probeert zijn uiterlijk te verbeteren, aan bodybuilding doet of zijn gedrag verandert en technieken oefent om haar te charmeren.
Je wint echt de liefde van een ander niet door de beoefening van bepaalde methoden maar door een bepaald type mens te zijn. En dat bereik je nooit door inspanning en technieken. Zo is het ook met spiritualiteit en heiligheid. Niet wat je doet is daarvoor van belang. Het is geen product dat je kunt kopen of een prijs die je kunt winnen. Wat van belang is, is wat je bent, wat je wordt.
Heilig zijn is geen prestatie; het is een genade. Een genade die gewaarzijn heet, een genade die kijken heet, observeren, begrijpen. Als je alleen maar de knop van het licht van gewaarzijn zou omdraaien en jezelf en alles om je heen de hele dag zou observeren, als je jezelf in een spiegel gereflecteerd zag zoals je je gezicht in de spiegel ziet, is dat precies, exact zoals het is, zonder de minste misvorming of toevoeging, en als je deze reflectie zonder enig oordeel of veroordeling observeerde, zou je merken dat er allerlei wonderbaarlijke veranderingen in je zouden plaatsvinden.
Alleen zul jij niets over die veranderingen te zeggen hebben, of ze van te voren kunnen beramen, of beslissen hoe en wanneer ze plaats zullen vinden. Het is dit niet-oordelende gewaarzijn alleen dat je heelt en verandert en doet groeien. Maar op zijn eigen manier en op zijn eigen tijd.
Waar je je speciaal van bewust dient te zijn, zijn je reacties en je relaties. Telkens wanneer je in iemands aanwezigheid bent, wanneer je in de natuur bent of je in een bepaalde situatie bevindt, heb je allerlei reacties, positieve en negatieve. Bestudeer die reacties, observeer welke het precies zijn en waar ze vandaan komen, zonder ook maar enige zedenpreek, verwijt of verlangen, laat staan dat je moeite doet ze te veranderen. Dat is het enige wat je nodig hebt, om heiligheid te doen ontstaan.
Zal gewaarzijn je de heiligheid brengen die je zo verlangt? Ja en nee. Feit is dat je dat nooit zult weten. Want ware heiligheid, het soort dat niet door technieken en inspanningen en onderdrukking bereikt wordt, ware heiligheid, is volkomen ongekunsteld. Je zou helemaal niet weten dat ze in jou bestaat. Bovendien kan het je niets schelen, want zelfs de ambitie om heilig te zijn zal weggevallen zijn als je van moment tot moment een leven leidt dat door gewaarzijn vervuld, gelukkig en transparant is geworden. Het is genoeg dat je waakzaam en wakker bent, want in deze staat zullen je ogen de Verlosser zien. Verder niets, maar dan ook absoluut niet. Geen veiligheid, geen liefde, geen gevoel ergens bij te horen, geen schoonheid, geen macht, geen heiligheid - niets anders telt dan meer.
Anthony de Mello
Ze leren allerlei methoden, technieken, spirituele oefeningen en formules; vervolgens raken ze na jaren van vruchteloos streven ontmoedigd en verward en vragen zich af wat er fout is gegaan.
Meestal geven ze zichzelf de schuld. Als ze hun technieken regelmatiger hadden beoefend, als ze ferventer of milder waren geweest zouden ze er gekomen zijn. Maar gekomen waar? Ze hebben geen duidelijk idee wat die heiligheid waarnaar ze streven eigenlijk is, maar ze weten zeker dat het nog steeds een puinhoop is in hun leven, dat ze nog steeds bezorgd, onzeker en angstig, rancuneus en onverzoenlijk, begerig en ambitieus zijn en mensen manipuleren. Dan gooien ze zich weer met nieuwe kracht in de strijd en de worsteling die ze denken te moeten leveren om hun doel te bereiken.
Ze hebben nooit stilgestaan bij het eenvoudige feit dat ze nergens zullen komen met hun inspanningen. Die maken alles alleen maar erger, zoals dingen erger worden wanneer je vuur wilt uitmaken met vuur. Inspanning leidt niet tot groei; moeite, welke vorm die ook aanneemt, hetzij in de vorm van wilskracht of gewoonte, een techniek of een spirituele oefening, leidt niet tot verandering. Op zijn best leidt moeite tot onderdrukking en het bedekken van de basiskwaal.
Inspanning kan dan wel het gedrag veranderen, maar het verandert de mens niet. Denk je eens in welke mentaliteit het verraadt als je vraagt: 'Wat moet ik doen om heilig te worden?' Is dat niet alsof je vraagt hoeveel geld je moet uitgeven om iets te kopen? Welk offer je moet brengen? Welke discipline je moet volgen? Welke meditatie je moet beoefenen om het te worden? Denk maar aan een man die de liefde van een vrouw wil winnen en probeert zijn uiterlijk te verbeteren, aan bodybuilding doet of zijn gedrag verandert en technieken oefent om haar te charmeren.
Je wint echt de liefde van een ander niet door de beoefening van bepaalde methoden maar door een bepaald type mens te zijn. En dat bereik je nooit door inspanning en technieken. Zo is het ook met spiritualiteit en heiligheid. Niet wat je doet is daarvoor van belang. Het is geen product dat je kunt kopen of een prijs die je kunt winnen. Wat van belang is, is wat je bent, wat je wordt.
Heilig zijn is geen prestatie; het is een genade. Een genade die gewaarzijn heet, een genade die kijken heet, observeren, begrijpen. Als je alleen maar de knop van het licht van gewaarzijn zou omdraaien en jezelf en alles om je heen de hele dag zou observeren, als je jezelf in een spiegel gereflecteerd zag zoals je je gezicht in de spiegel ziet, is dat precies, exact zoals het is, zonder de minste misvorming of toevoeging, en als je deze reflectie zonder enig oordeel of veroordeling observeerde, zou je merken dat er allerlei wonderbaarlijke veranderingen in je zouden plaatsvinden.
Alleen zul jij niets over die veranderingen te zeggen hebben, of ze van te voren kunnen beramen, of beslissen hoe en wanneer ze plaats zullen vinden. Het is dit niet-oordelende gewaarzijn alleen dat je heelt en verandert en doet groeien. Maar op zijn eigen manier en op zijn eigen tijd.
Waar je je speciaal van bewust dient te zijn, zijn je reacties en je relaties. Telkens wanneer je in iemands aanwezigheid bent, wanneer je in de natuur bent of je in een bepaalde situatie bevindt, heb je allerlei reacties, positieve en negatieve. Bestudeer die reacties, observeer welke het precies zijn en waar ze vandaan komen, zonder ook maar enige zedenpreek, verwijt of verlangen, laat staan dat je moeite doet ze te veranderen. Dat is het enige wat je nodig hebt, om heiligheid te doen ontstaan.
Zal gewaarzijn je de heiligheid brengen die je zo verlangt? Ja en nee. Feit is dat je dat nooit zult weten. Want ware heiligheid, het soort dat niet door technieken en inspanningen en onderdrukking bereikt wordt, ware heiligheid, is volkomen ongekunsteld. Je zou helemaal niet weten dat ze in jou bestaat. Bovendien kan het je niets schelen, want zelfs de ambitie om heilig te zijn zal weggevallen zijn als je van moment tot moment een leven leidt dat door gewaarzijn vervuld, gelukkig en transparant is geworden. Het is genoeg dat je waakzaam en wakker bent, want in deze staat zullen je ogen de Verlosser zien. Verder niets, maar dan ook absoluut niet. Geen veiligheid, geen liefde, geen gevoel ergens bij te horen, geen schoonheid, geen macht, geen heiligheid - niets anders telt dan meer.
Anthony de Mello
Reacties