22-10-73 ruimte

In een kleine boot op de rustige, langzaam stromende rivier was de hele horizon van noord naar zuid en van oost naar west zichtbaar; ze werd door geen enkele boom of huis gebroken; er was geen wolk in de lucht. De oevers waren vlak, strekten zich aan beide kanten tot ver in het land uit en hielden de brede rivier in het gareel. Er waren andere vissersbootjes, de vissers stonden aan de kant waar zij hun netten hadden uitgeworpen bij elkaar; deze mensen hadden een ontzaglijk geduld. Hemel en aarde raakten elkaar en er was oneindige ruimte. In de onmetelijke ruimte leefden de aarde en alle dingen, zelfs die kleine boot die door de stroom werd voortbewogen. Voorbij de bocht van de rivier strekte de horizon zich uit tot zover het oog reikte, onmetelijk, oneindig.
De ruimte werd grenzeloos. Deze ruimte is noodzakelijk voor schoonheid en compassie. Alles heeft ruimte nodig, de levende en de dode, het rotsblok op de heuvel en de vogel op zijn vlucht. Waar geen ruimte is, is dood.

De rivier verdween in de horizon en de vissers gingen aan land. De diepe duisternis van de nacht begon te vallen, de aarde rustte uit van een vermoeiende dag en de sterren werden door het water weerspiegeld.

Alles heeft ruimte nodig. Als ratten worden opgesloten in een kleine ruimte, vernietigen ze elkaar; de vogeltjes die 's avonds op de telegraafpalen zitten, nemen ten opzichte van elkaar een noodzakelijke ruimte in acht. Menselijke wezens die leven in overbevolkte steden worden gewelddadig. Waar geen ruimte is, uiterlijk of innerlijk, zijn onheil en degeneratie onvermijdelijk. De conditionering van de geest dmv zogenaamd onderwijs, religie, traditie, cultuur laat weinig ruimte open voor de bloei van geest en hart. Het geloof, de ervaring die hieruit voortvloeit, een mening, een denkbeeld, het woord is het 'ik', het ego, het centrum dat een beperkte ruimte schept, waarbinnen het bewustzijn leeft.
Het 'ik' bestaat en handelt binnen de kleine ruimte die het voor zichzelf heeft geschapen. Al zijn problemen en verdriet, zijn hoop en wanhoop bestaan binnen zijn eigen begrenzingen, en er is geen ruimte. Het bekende maakt zijn hele bewustzijn uit. Binnen zijn grenzen is er geen oplossing voor de problemen die de mensen in het leven hebben geroepen. En toch willen ze het niet loslaten; ze hechten aan het bekende of vinden het onbekende uit, in de hoop dat dit hun problemen zal oplossen. De ruimte die het 'ik' voor zichzelf heeft geschapen, is zijn verdriet en de pijn van genot.
De goden geven je geen ruimte, want de hunne is de jouwe. Deze onmetelijke, onbegrensde ruimte ligt buiten het bereik van denken, en denken is het bekende. Meditatie is het bewustzijn leeg maken van zijn inhoud, het bekende, het 'ik'.

De riemen bewogen de boot langzaam voort over de slapende rivier en het licht van een huis deed dienst als een orientatiepunt. Het was een lange avond geweest en de zonsondergang was goud, groen en oranje en maakte een gouden pad over het water.


Krishnamurti