16-11-61 kritiek en onderzoek
Kritische benadering is tot louter opstandigheid geworden, een reactie op wat er is en reacties hebben weinig te betekenen. De communisten komen in opstand tegen de kapitalisten, de zoon tegen de vader; het is de weigering de maatschappelijke norm te aanvaarden en de doorbreking van economische en klassenbindingen.
Misschien is deze opstandigheid nodig. Toch gaat ze niet bijzonder diep; in plaats van het oude wordt een nieuw patroon ingevoerd en herhaald; in de breuk met het oude ligt meteen het nieuwe dat de geest omsluit en teniet doet. De eindeloze opstand binnen de muren van de gevangenis is de onmiddelijke kritische reactie; het veranderen en nieuw opsieren van de gevangenismuren schijnt ons zo'n intense voldoening te geven, dat we de muren zelf nooit doorbreken. De kritische ontevredenheid blijft binnen de muren en zo komen we niet veel verder; ze kan je naar de maan en naar de neutronenbom voeren, maar dat alles ligt in het vlak van het lijden.
Het lijden in zijn structuur onderzoeken en eraan ontstijgen is echter iets heel anders dan de ontsnapping die louter reactie is. Zulk onderzoek is veel noodzakelijker dan dat je naar de maan of naar de tempel gaat; dit kritische onderzoek vernietigt die structuur; het bouwen van een nieuwe en duurdere gevangenis, met zijn goden en verlossers, met zijn economen en aanvoerders doet dit niet. Dit onderzoek vernietigt het mechanisme van het denken; de vervanging van de ene gedachte, conclusie of theorie door de andere doet dat niet. Dit onderzoek vernietigt autoriteit, het gezag van ervaring, van het woord en van het gerespecteerde kwaad, macht. Onderzoek dat niet uit reactie, voorkeur of motief voortkomt, doet het morele, respectabele egocentrisch bezig zijn ontploffen.
Krishnamurti
Misschien is deze opstandigheid nodig. Toch gaat ze niet bijzonder diep; in plaats van het oude wordt een nieuw patroon ingevoerd en herhaald; in de breuk met het oude ligt meteen het nieuwe dat de geest omsluit en teniet doet. De eindeloze opstand binnen de muren van de gevangenis is de onmiddelijke kritische reactie; het veranderen en nieuw opsieren van de gevangenismuren schijnt ons zo'n intense voldoening te geven, dat we de muren zelf nooit doorbreken. De kritische ontevredenheid blijft binnen de muren en zo komen we niet veel verder; ze kan je naar de maan en naar de neutronenbom voeren, maar dat alles ligt in het vlak van het lijden.
Het lijden in zijn structuur onderzoeken en eraan ontstijgen is echter iets heel anders dan de ontsnapping die louter reactie is. Zulk onderzoek is veel noodzakelijker dan dat je naar de maan of naar de tempel gaat; dit kritische onderzoek vernietigt die structuur; het bouwen van een nieuwe en duurdere gevangenis, met zijn goden en verlossers, met zijn economen en aanvoerders doet dit niet. Dit onderzoek vernietigt het mechanisme van het denken; de vervanging van de ene gedachte, conclusie of theorie door de andere doet dat niet. Dit onderzoek vernietigt autoriteit, het gezag van ervaring, van het woord en van het gerespecteerde kwaad, macht. Onderzoek dat niet uit reactie, voorkeur of motief voortkomt, doet het morele, respectabele egocentrisch bezig zijn ontploffen.
Krishnamurti
Reacties